Çocuklara küçük yaştan itibaren kitap okumanın, dil gelişimini desteklemek, kelime dağarcığını geliştirmek, empati kabiliyetini kuvvetlendirmek gibi önemli faydaları olduğu pek çok kez kanıtlanmıştır. Ancak, çocuğumuza sadece bu faydaları elde etmek için kitap okuyorsak, okumanın günün hangi zamanında gerçekleştiğinin aslında pek bir önemi yoktur. Ama amacımız çocuğa hem bunları vermek, hem de onunla güven ve sevgi dolu bir gece rutini oluşturmaksa, uykudan önce yapılan bir okuma saatinin yeri elbette ayrıdır.
Eminiz ki bir yetişkin olarak siz de, uyumadan önce kitap okumanın uyku deneyiminizi ne kadar olumlu etkileyebildiğini fark etmişsinizdir. Okumak, zihnimizi günün endişelerinden arındırmak ve dikkatimizi dağıtmak için başvurduğumuz, telefona bakmak gibi diğer aktivitelerden biraz farklıdır. Çünkü, nöropsikolog Dr. David Lewis’in sözleriyle, okumak, aslında dikkat dağıtmaz, aksine dikkati tek bir merkezde toplayarak hem zihnimizin içinden hem de bulunduğumuz ortamdan gelen uyaranları susturur. Böylelikle, hem zihinsel hem de bedensel olarak, gerçekten dinlenebilmemize olanak sağlar. Uyku öncesi okumanın yetişkinler için geçerli olan bu özelliği, elbette çocuklar için de geçerlidir.
Görsel: Unsplash
Birçok yetişkinin sandığının aksine, çocukların da zihni, aynı yetişkinler gibi, geride bıraktıkları güne ya da yarın gözlerini açacakları sabaha dair düşünceler ve kimi zaman kaygılar barındırır. Dahası, hepimizin bildiği gibi, çocukluk, karanlık bir odanın canavarlarla ilişkilendirildiği, korkunun özellikle gece vakti artış gösterdiği bir dönemdir. Uyumadan önce bir yetişkinle beraber okunan, ya da bir yetişkinin ağzından dinlenen bir hikaye, her şeyden önce güven duygusu verir.
Geceleri sevdiği bir yetişkinin sesini dinleyerek uykuya dalacağını, odasında yalnız kalmadan önce onunla bire bir zaman geçireceğini bilmek güven duygusunu arttırır ve hem çocuğunuzla sizin aranızdaki duygusal bağı kuvvetlendirir, hem de onun uyku saatiyle daha olumlu bir ilişki kurmasını sağlar. Dolayısıyla, onun hayatında tutarlılık sağlamak adına, uyumadan önce okumayı rutin haline getirmek iyi bir fikir olabilir.
Peki, uykudan önce okunacak kitaplar nasıl seçilmeli? Aslında çocuğunuzun ilgisini çeken, hoşuna giden herhangi bir kitap uykudan önce okunmaya uygundur. Ama elbette, kafiye ve tekrar içeren bir metin, göz dinlendirici bir renk paleti ve rahatlatıcı bir içerik çoğumuz için bazı kitapları diğerlerinden daha sakinleştirici kılar. İşte Paraşüt Kitap’tan uyku öncesi okumak için birkaç kitap önerisi:
Bir Şans Ver!, Paraşüt Kitap, 2018
Bir Şans Ver!
Bu kitap, öğretmeninin beğenisini elde edememenin yarattığı hayal kırıklığından evdeki değişimlerin hissettirdiği kaygıya, bir oyunu kaybetmeye katlanamamaktan köpek korkusuna, bir çocuğun kendi deneyimleriyle ilişkilendirebileceği pek çok olayı kısa kısa ele alıyor. Her sayfa, olası bir soruna değiniyor ve o soruna bir de başka bir açıdan bakmamızı öğütleyen, teselli niteliğinde bir öneri içeriyor. Sorunlarla önerileri birbirine bağlayan “Bir şans ver!” cümlesinin kitap boyu tekrarı, sesli okunduğunda, bu kitabın rahatlatıcı etkisini iyice arttırabilir.
Bir Şans Ver!’i çocuğunuzla uykudan önce yarattığınız bu güvenli ortamda ele almak istediğiniz konular için bir çıkış noktası olarak kullanabilirsiniz. Örneğin, sabah kalkıp okula gitmek istemediği için uykudan da soğumuş olan çocuğunuzla beraber, “Okula gitmek istemiyor musun?” ile başlayan sayfanın üzerinde uzun uzun durabilirsiniz. Bu noktada kitapta yazanlara sadık kalmanıza bile gerek yok. Çocuğunuza, “Sence okula bir şans vermek neden iyi bir fikir olabilir?” gibi bir soru yönelterek, kitabın içeriğini onun ihtiyaçlarına göre yeniden şekillendirebilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Çocukların okula adapte olmasına nasıl yardımcı olabiliriz?
Ay Pastanesi, Paraşüt Kitap, 2020
Ay Pastanesi
Bu, Ay Pastanesi’nin şefi Bayan Tavşan’ın mutluluğunu kaybedip yeniden bulma öyküsü. Aslında işini çok seven, her sabah “güzellik salonu” adını verdiği mutfağında birbirinden güzel kekler ve pastalar yapıp süsleyen Bayan Tavşan, pastanede geçen yorucu bir günün ardından, yataktan çıkmak istemediği bir sabaha uyanıyor. Kafası, “nasıl olsa yenip bitecek, pastaları süslemenin ne anlamı var?”, “yeniden kirlenecekse, bulaşıkları yıkamanın ne anlamı var?” gibi sorularla doluyor. Ancak Bayan Tavşan sonunda, belki her gün yaptığı kadar güzel pastalar yapamamış olarak da olsa, bu günü atlatıyor ve o gece gördüğü, ona umut veren bir rüyanın ardından tekrar iyi hissetmeye başlıyor.
Kötü bir sabahla başlayıp güzel bir rüyayla biten bu hikaye, dinleyicisine, onun da aynı Bayan Tavşan gibi, zor bir günden sonra bile, uyuyup, güzel rüyalar görebileceğini ve yarın yeniden umut dolu bir sabaha uyanabileceğini hissettiriyor. Bu kitap çocuklara olumsuz duygulardan fazla korkmamamız gerektiğini, her tür duygunun deneyimlenebileceğini ama sonra elbette geçip gideceğini örneklemek için kullanılabilir. Tüm bunların yanında, kitaptaki ay motifi, gece teması ve pastel renkler bu kitabı görsel olarak da uyku öncesi okumaya oldukça uygun kılıyor.
Victor’un Balkabakları, Paraşüt Kitap, 2020
Victor’un Balkabakları
Victor’un Balkabakları, Victor adında bir çocuğun, komşusu Esime ninenin ona verdiği bir tane balkabağı tohumunu, tüm köye yetecek kadar fazla balkabağına dönüştürmesinin, Esime ninenin tarlasını “turuncuya boyamasının” hikayesi. Bu kitap, tam da rüyamıza girmesini isteyeceğimiz türden, neşeli pastoral illüstrasyonlar içeriyor. Ama “neşeli”den kastımız parlak renkler değil, bu olumlu duygular dinlendirici toprak tonlarıyla yansıtılıyor.
Bundan önce sözünü ettiğimiz kitapların aksine, bu, düğüm ağırlıklı bir kitap değil. Uyku öncesi yaratılan güvenli ve sakin atmosfer çocuklarla bugüne ve yarına dair duygular (ve gerektiğinde problemler) üzerine konuşmak için iyi bir fırsat, ancak elbette uykudan önce kitap okumanın pek çok biçimi mevcut. Bunlardan biri de, “Victor’un Balkabakları” gibi, insanı sadeliğiyle rahatlatan kitaplar okumak…
Kaynaklar:
https://www.readbrightly.com/bedtime-stories-key-better-nights-sleep-kids-parents/
https://www.littlelifelonglearners.com/2020/08/the-importance-of-bedtime-stories.html/
